Een groot Nederlands dagblad waar kunst en cultuur te vinden is onder de rubriek ‘Entertainment’. In de provincie Brabant wordt, enigszins onder druk van de publieke opinie, de portefeuille ‘Vrije tijd’ hernoemd tot ‘Vrije tijd, Cultuur en Sport’ en tegelijkertijd wordt eraan toegevoegd dat daarop flink bezuinigd gaat worden. Inderdaad, alweer. Bezuinigen op een sector waarvan het percentage van de totale overheidsuitgave minder dan één procent is. Handelsmaatschappij Nederland laat zich niets gelegen aan kunst en cultuur als het geen geld oplevert. Kom daarvoor niet aan bij de overheid; ‘probeer het maar bij private investeerders. En nou wegwezen’.

Van de subsidies die nog wel bestaan, komt nauwelijks iets terecht bij de uitvoerende kunstenaars. Van hen wordt verwacht – zo lijkt de gedachte – dat zij werken vanuit een grote passie; een redelijk inkomen is dan een bedenkelijke drijfveer. Voedselbank dan maar? Een wegbezuinigde violiste die al geen behoorlijk salaris ontving, probeert het hoofd boven water te houden door wekelijks  een paar uurtjes vioolles te geven . Ondersteunende taken bij het orkest zoals publiciteit, communicatie en kaartverkoop worden vaak gedaan door stagiairs en vrijwilligers. Een beeldend kunstenaar wordt conciërge of werkplaatsassistent... met behoud van uitkering.

Ik wil het ook opnemen voor kleine groepen (productiehuizen, vrijplaatsen) of individuen die ongebaande paden inslaan en durven te experimenteren. Die door de publieke opinie en de politiek de afgelopen jaren cynisch zijn weggehoond, want eindeloos gefröbel waar geld bij moest zonder enig uitzicht op rendement, daar had – en heeft – men niet veel mee op. En ja, bij experiment en laboratoriumwerk moet geld bij en er is geen garantie op succes. Zo komen we vooruit.

Bekijken we de standpunten van de grootste politieke partijen dan zien we vooral algemeenheden. Termen als ‘verbinding’, ‘toegankelijkheid’ en ‘identiteit’ komen veel voor. Vage begrippen om je ergens mee uit te kunnen lullen, mochten er lastige vragen gesteld worden. Het lemma ‘cultuur’ is in de meeste gevallen een sluitstuk van het partijprogramma. Van de zittende coalitie hoeven we niks meer te verwachten en van het volgende kabinet, ondanks mooie woorden, ook niet.

En wat doen wij, cultuur- en kunstliefhebbers? Wanneer bent u voor het laatst naar de schouwburg geweest voor een toneelstuk? Of is ‘Youp trekt volle zalen’ (niks mis mee) en een ‘decibellen dance festival’ het hoogst haalbare? Een goed verzorgde uitgave van een bijzondere dichter of prozaïst met een oplage van amper 500 exemplaren blijft nog jaren opgeslagen in het Centraal Boekhuis in Culemborg en wordt er in de media veel geschreven en gediscussieerd over ‘ontlezing’ in het algemeen en in het basis- en voortgezet onderwijs. Ondertussen moeten we trots zijn op onze kunst en cultuur. Zou wel moeten, ja. We hebben er zo’n tien jaar geleden hard zat om geschreeuwd, toch?