Jaren zestig. Ik kon nog niet lezen, maar ik kon wél kijken. Mijn ouders hadden een boekje in de kast staan waar op de achterkant, een kleine Willem Sandberg-achtige illustratie stond; vormen van gescheurd papier, primaire kleuren, die samen het tafereel van een paar zeilbootjes (rompje-zeiltje) vormden. Práchtig vond ik het. Dit boek trok ik regelmatig uit de kast om naar deze vrolijke bootjes te kijken. Enkele jaren later is dit boek op een of andere wijze uit de kast verdwenen en de titel of de naam van de schrijver kan ik me niet herinneren.

Er zijn van die boekjes die je na vele jaren weerziet en dat je in één keer de kwaliteit herkent. Ook al zijn ze misschien gedateerd; kwaliteit verloochent zich niet. Ik parafraseer Constant Nieuwenhuijs: “Wat nieuw is, is niet altijd goed; wat goed is, is altijd nieuw.” Zoiets ervaar ik ook bij het zien van de geïllustreerde uitgaven van Kurt Löb*. Kijk naar uitgaven zoals De lady Macbeth uit Mtsenskvan Nikolaj Leskov (Zetcentrale Meppel, 1997) of het Wijvenboek (De Fontein, 1976). Je kunt met recht zeggen dat Löb de nestor was van de boekillustratie in Nederland en misschien ook daarbuiten. Je zou zijn illustraties ‘gedateerd’ kunnen noemen, maar zijn visie op het vak staat – ook nu nog – als een huis.

In het algemeen hebben boekillustraties (literaire boekillustraties) de laatste decennia niet veel aandacht gekregen. Kinderboekillustraties daarentegen staan nog regelmatig in de belangstelling, mede dankzij de jaarlijkse uitreiking van Het Gouden Penseel en de driejaarlijkse Max Velthuijsprijs. Ook de ‘Graphic Novel’ krijgt de laatste jaren veel aandacht. Maar de literaire boekillustratie....? De laatste keer dat de boekillustratie breed aan bod kwam was na het verschijnen van het lijvige boek De verbeelders – Nederlandse boekillustratie in de twintigste eeuw door Saskia de Bodt (Uitgeverij Vantilt, 2014). Een enkele keer verschijnt er nog een kort berichtje in of naast een necrologie van een overleden boekillustrator of kunstenaar en dat was het dan. In het Verenigd Koningrijk – illustratieland bij uitstek – bestaan o.a. de V&A Illustration Awards en in Duitsland hebben ze de tweejaarlijkse Hans-Meid-Preis für Buchillustration. Het zou toch prachtig zijn dat ook Nederland één keer per jaar de literaire boekillustratie extra exposure krijgt door het uitreiken van een landelijke prijs aan een boekillustrator. Een prijs voor een illustrator die het best de ontwikkeling of vernieuwing van de boekillustratie laat zien...? Misschien dat de Grafische Cultuurstichting of het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie hier een keer over willen denken?

Tjsa, dan kun je niet meer om de naam Kurt Löb als naamdrager heen, want die naam krijgt het dan: de Kurt Löbprijs voor boekillustratie. Voor degene die kan lezen én wil kijken.

  * Kurt Löb (Berlijn, 11 januari 1926 – Amsterdam, 1 juni 2015) was een Nederlands kunstenaar en boekillustrator van Duitse afkomst. Löb was docent aan de Koninklijke Academie voor Kunst en Vormgeving in Den Bosch