...dan treedt er ‘ervaring’ op. Bedrevenheid die onbevangenheid uitbant. Niet dat het totaal wordt uitgebannen, maar het wordt minder. Ik noem nu ‘ervaring’ maar het kan ook de hogere leeftijd zijn die hier de oorzaak van is. Of ervaring én de leeftijd. Je blijft maar schaven aan de boekillustratie in de veronderstelling dat deze hierdoor beter wordt. Achteloze onvolkomenheden worden weggehaald. Imperfectie waar je ooit prat op ging heeft plaatsgemaakt voor bedachtzaamheid. Is ervaring vooruitgang? Vast, maar niet altijd. Bij het illustreren is ervaring nogal riskant. Zeker wanneer van een tekening wordt verwacht dat deze zich onderscheidt door een eigen signatuur of door een opmerkelijke visie. Goed; hier zou ‘ervaring’ nog enigszins van pas kunnen komen. Het wordt écht link als ervaring ‘routine’ wordt. ‘Productie draaien’ heet dat. Dodelijk! Dat krijg je wanneer efficiëntie de boventoon voert.

...dan komt er het moment dat je beseft dat je de hele bedoening aan het verprutsen bent door al het geschaaf. Je raakt steeds verder van huis. Terug naar het begin. Wáár is het begin? Onder in de prullenbak gloort hoop. Een lukraak krabbeltje op een gebruikte belastingenveloppe, gemaakt op argeloos moment tijdens een of ander telefoongesprek.

Deze bedoel je?

Ja, die bedoel ik. Dichterbij een oprechte mensenhand kom je niet. ...en vergeet het begrip ‘ervaring’ en ‘handigheid’.

Het blijft overigens erg moeilijk om bedreven te raken in het maken van achteloze, ongedwongen tekeningen op bestelling. Het is een variant van serendipiteit.